Το σχολικό περιβάλλον είναι ο πρώτος στίβος της ζωής μας, και οι προσδοκίες των μαθητών αλλά και των γονέων όπως σε κάθε διαγωνισμό είναι η επιτυχία. Υπάρχει, όμως, η «συνταγή της επιτυχίας» που κάνει τον καλό μαθητή, είναι εύχρηστη και χωρίς παρενέργειες;
Τι σημαίνει καλός μαθητής;
Όλοι λίγο πολύ όταν λέμε καλός μαθητής, εννοούμε ένα παιδί που είναι συνεπές στις σχολικές του υποχρεώσεις, που παίρνει καλούς βαθμούς και οι δάσκαλοί του έχουν να πουν μόνο καλά λόγια. Αυτή η εικόνα είναι σωστή αλλά δεν υπολογίζει τους δύο βασικότερους παράγοντες που διαμορφώνουν, ο καθένας με τον τρόπο του, την έννοια του καλού μαθητή: Τα παιδιά, δηλαδή τους ίδιους τους μαθητές από τη μία, και τους γονείς από την άλλη.
Τι συμβαίνει «εδώ και τώρα»
Τα 12 χρόνια σχολικής σταδιοδρομίας είναι μία συνεχής εξέλιξη της προσωπικότητας, των δυνατοτήτων και γνώσεων αλλά και της συμπεριφοράς του κάθε παιδιού. Όμως, το παιδί σε κάθε ηλικία έχει να αντιμετωπίσει διάφορες προκλήσεις αλλά και διάφορους εξωγενείς παράγοντες από το περιβάλλον του, που μπορούν να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητά του στις μαθητικές του υποχρεώσεις. Έτσι λοιπόν η καθημερινή, ζωντανή και συχνά πολύ δύσκολη πραγματικότητα των παιδιών πρέπει να αντιμετωπίζεται «εδώ και τώρα».
«Επενδύοντας» στα παιδιά
Όλοι οι γονείς θέλουν το παιδί τους να είναι καλός μαθητής και σίγουρα αν είναι θα χαίρονται και θα το επιδεικνύουν! Όμως, οι γονείς δημιουργούν όνειρα και προσδοκίες για τα παιδιά τους, χωρίς να αφήνουν το παιδί να εκφράσει τα δικά του ‘’θέλω’’. «Επενδύουν» πάνω στα παιδιά τους και περιμένουν μέσα από τις σχολικές τους επιτυχίες, να ανταμειφθούν για το πόσο καλοί γονείς είναι ή πολλές φορές μέσω των παιδιών τους να πετύχουν αυτά που δεν κατάφεραν οι ίδιοι. Τα παραπάνω μπορούν να δημιουργήσουν επιπλέον πίεση στα παιδιά.
Oι καλοί βαθμοί και η κατάθλιψη
Η πίεση που δέχεται κάθε παιδί για να αντεπεξέλθει στις σχολικές του υποχρεώσεις, ελλοχεύει τον κίνδυνο το παιδί να «μείνει πίσω» σε άλλους τομείς της ζωής του. Ίσως λοιπόν πρέπει να αναθεωρήσουμε λίγο την έννοια του καλού μαθητή και να την προσαρμόσουμε στο κάθε παιδί ξεχωριστά. Ένα καλός μαθητής πρέπει να βρίσκει ισορροπία ανάμεσα στα μαθήματα και στην προσωπική του ευτυχία. Η βόλτα, το παιχνίδι, η παρέα είναι απαραίτητο συστατικό για την ψυχική υγεία κάθε παιδιού/έφηβου. Διότι χωρίς αυτά τα «διαλείμματα» υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να «καεί το σύστημα» και να καταστραφεί το παιδί. Επίσης καλός μαθητής είναι κι αυτός, που είναι καλός σε ορισμένα μαθήματα και σε λιγότερο σε άλλα. Καλός μαθητής είναι επίσης και εκείνος που παίρνει μέτριους βαθμούς και είναι ευχαριστημένος, έχει ενδιαφέροντα πράγματα που αγαπάει και προσπαθεί γι’ αυτά, έστω κι εξωσχολικά. Ίσως πρέπει να γίνουμε λίγο πιο γενναιόδωροι με τον τίτλο του καλού μαθητή και να τον διευρύνουμε.
Έχοντας πλέον στο μυαλό μας την διευρυμένη έννοια του καλού μαθητή η καλύτερη συνταγή για να πετύχει το παιδί είναι η ενθάρρυνση για την αυτονομία Η αναγνώριση και η εκτίμηση αυτού που προσπαθεί ένα παιδί είναι κάτι το οποίο χρειάζεται μεγάλη γενναιοδωρία εκ μέρους των γονιών και, ίσως, κάτι παραπάνω.
Επίσης οι γονείς πρέπει να βοηθούν όσο περισσότερο γίνεται στην οργάνωση της δουλειάς. Χωρίς ακρότητες και φωνές αλλά με πιο ουσιαστικό τρόπο, ώστε το κάθε παιδί να βρίσκει το που, πόσο και πότε μπορεί να διαβάζει και να το αυτοματοποιήσει. Η αυτοματοποίηση των συνθηκών διαβάσματος θα βοηθήσει πολλά παιδιά, που πελαγώνουν πιο πολύ στο να οργανώσουν το διάβασμα τους παρά από ό,τι έχουν τελικά να διαβάσουν.
Το πιο σημαντικό απ’ όλα είναι, οι γονείς να μην συγχέουν τις δύο έννοιες του ‘’μαθητή΄΄και ‘’παιδιού’’. Μία σχολική αποτυχία δεν πρέπει να εκλαμβάνεται από το παιδί ως απογοήτευση των γονιών. Οι γονείς πρέπει να συμπαραστέκονται στα παιδιά τους και να τους δείχνουν συνέχεια ότι είναι εκεί, ενδιαφέρονται να ακούσουν, να καταλάβουν και να ξεπεράσουν μαζί τα εμπόδια. Με τον τρόπο αυτό, τα παιδιά μαθαίνουν να ζητούν βοήθεια όταν τη χρειάζονται και να μην εγκαταλείπουν όταν κάτι δεν πάει καλά.
